Từ hàng nghìn năm trước, hầu hết các loại rượu vang đều được đựng và bán trong thùng gỗ sồi. Chúng ta hoàn toàn có thể bắt gặp các thùng gỗ sồi đựng rượu trong những bức tranh từ những năm 1600 trở về trước. Và cho đến ngày nay, thùng gỗ sồi là một phần không thể thiếu trong sản xuất rượu hiện đại (từ vang cho đến rượu whisky).
Bức tranh có tên Cặp đôi khiêu vũ của Jan Havickszoon Steen vào năm 1663
Gỗ sồi được biết đến là một thành phần không thể thiếu góp phần tạo nên hương vị tuyệt hảo của rượu vang. Có đến hơn 250 loại gỗ sồi trên thế giới, nhưng chỉ có 3 loại gỗ sồi phổ biến nhất được khai thác để làm thùng rượu gỗ sồi đó là: Gỗ sồi Albar, Gỗ sồi thông thường và Gỗ sồi trắng.
Mỗi loại gỗ sồi sinh trưởng và phát triển ở từng vùng địa lý khác nhau, khi được sử dụng để ngâm rượu sẽ tạo nên chất lượng và hương vị khác nhau.
Hãy cùng Trống cổ truyền Chí Mạnh tìm hiểu sự khác biệt giữa các loại thùng gỗ sồi và nó ảnh hưởng đến vị rượu như thế nào nhé!
Mục lục bài viết
Thùng gỗ sồi ảnh hưởng như thế nào đến rượu?
Không ngẫu nhiên nhà làm rượu vang lại sử dụng thùng gỗ sồi ngâm rượu vang. Câu chuyện kết đôi gỗ sồi với rượu vang được bắt đầu bới vì những tác dụng của gỗ sồi trong quá trình kiến tạo rượu vang hảo hạng.
Mùi vị
Trong gỗ sồi có một số loại chất có khả năng ảnh hưởng sâu sắc tới chất lượng rượu vang, đó là các hợp chất hữu cơ (như tannin hay phenilics) mà khi kết hợp với rượu vang sẽ làm cho vị chát trong rượu dịu hơn, mềm mại hơn
Thường các mùi vị cảm nhận được từ rượu vang ủ trong thùng gỗ sồi là: mùi caramel, sữa kem, mùi khói hun, gia vị và kem vanila. Với nho Chardonay, bạn sẽ ngửi thấy mùi sữa dừa, quế và tử đinh hương. Với vang đỏ, mùi đặc trưng là mùi kẹo cà phê hoặc cà phê Mocha.
Màu sắc
Không chỉ tạo ra những hương vị hảo hạng, gỗ sồi còn giúp rượu vang có những màu sắc khác biệt, đậm sắc, quyến rũ hơn.
Ví dụ vang trắng khi lên men trong thùng gỗ sồi sẽ có màu vàng rơm và trắng đục. Vang trắng khi lên men trong thùng inox rồi ủ trong thùng gỗ sồi sẽ có màu vàng hổ phách vô cùng đẹp mắt.
Chất lượng
Do thùng gỗ sồi được ghép bằng các thanh gỗ với nhau, một lượng nhỏ nước và cồn của rượu bay hơi ra ngoài qua khe hở rất nhỏ giữa các thanh gỗ. Đồng thời, một lượng ôxy nhỏ lọt vào trong, tác động đến rượu cốt làm cho rượu có hương vị mượt mà hơn và ít chất chát hơn.
Tùy ở một số yếu tố như độ ẩm, loại gỗ sồi và những thùng cũ hay mới, một thùng cỡ 225l có thể mất đi 4-10 lít rượu vang mỗi năm qua hiện tượng bốc hơi. Hầm rượu càng khô ráo thì chất nước bốc hơi đi càng nhiều khiến cho nồng độ cồn trong rượu cô đọng hơn.
Ngoài ra, chất lượng rượu vang còn phụ thuộc vào cả những yếu tố tạo nên các thùng đựng rượu bằng gỗ sồi. Tùy theo thổ nhưỡng của vùng đất trồng gỗ, cách xẻ và phơi khô gỗ, cách làm thùng rượu gỗ sồi, dung tích thùng…tất cả đều có thể ảnh hưởng đến mùi vị của ly rượu bạn cầm trên tay.
Xem thêm: Vai trò của thùng rượu gỗ sồi trong quá trình kiến tạo rượu vang
Ba loại thùng gỗ sồi ngâm rượu vang phổ biến
Thùng rượu bằng gỗ sồi Pháp
Rừng sồi ở Pháp là nguồn gốc của một số loài cây Sồi châu Âu, bao gồm cả gỗ sồi trắng được ưa chuộng để làm các thùng đựng rượu.
Sồi Pháp (Quercus robur và Quercus petraea) phổ biến ở khắp Châu Âu là loài có hạt mịn và thưa hơn. Ở Pháp, loài sồi này chủ yếu trồng ở rừng miền Trung và Tây Nam nước Pháp như Allier, Limousin, Nevers, Troncais và Vosges. Gỗ từ mỗi vùng này lại có những đặc tính riêng khác nhau, vì thế tùy theo loại rượu định làm mà người ta sẽ quyết định dùng thùng đóng từ gỗ ở vùng nào, độ hun gỗ ra sao…
Vùng phân bố gỗ sồi Pháp
Sồi Pháp có thớ gỗ chắc và rất dễ chẻ dọc theo thớ mà không cần phải cưa, cách này làm cho rượu tiếp xúc dọc theo thớ gỗ và nhờ đó mà có mùi vanilla mạnh hơn.
Thùng gỗ sồi Pháp được làm cầu kỳ hơn so với thùng sồi của Mỹ. Các thanh gỗ sồi Pháp làm thùng rượu được phơi khô tự nhiên từ 10-36 tháng. Các chất nhựa chát của gỗ sồi đã thoát ra hết, vì thế rượu ngâm có vị mềm mại hơn.
Thùng đựng rượu bằng gỗ sồi Mỹ
Có nhiều loại cây sồi ở Mỹ, nhưng loài được sử dụng để nấu rượu là Sồi trắng Mỹ (Quercus alba). Quercus alba mọc khắp miền Đông Hoa Kỳ và thường được tìm thấy ở Missouri, Minnesota và Wisconsin. Các công ty hợp tác của Mỹ chủ yếu sản xuất thùng cho ngành công nghiệp Bourbon.
Vùng phân bố gỗ sồi Mỹ
Gỗ sồi Mỹ có vị gắt hơn do lượng acid lactic trong thân cây cao gấp 3-4 lần.
Sồi Mỹ có thớ gỗ lỏng hơn và vị tanin nhạt. Khi xử lý sồi Mỹ, người ta thường cưa thành từng thanh nhỏ, cách này làm cho rượu được tiếp xúc nhiều hơn với acid lactic trong gỗ và nhờ đó mà có nhiều mùi sữa dừa.
Thùng gỗ sồi Mỹ thì họ sấy khô thanh gỗ sồi trong lò sấy. Chính vì thế rượu ngâm trong thùng sồi mỹ thường có vị mạnh mẽ hơn.
Thùng gỗ sồi Hungary (Đông Âu)
Sồi Hungary và Đông Âu là cùng loại với cây sồi Pháp (Quercus robur). Ngày càng có nhiều thùng gỗ Sồi Đông Âu được sử dụng tại các nhà máy rượu để nấu rượu. Sự lựa chọn phổ biến cho gỗ Sồi Đông Âu là vì nó rất giống với gỗ Sồi Pháp, nhưng chi phí thấp hơn nhiều.
Vùng phân bố gỗ sồi Hungary
Các nhà sản xuất rượu vang thường dùng loại gỗ này trên các giống nho đậm Malbec và Petite Verdot. Họ tin rằng loại rượu vang này đủ mạnh để lưu giữ hương vị đậm đà phong phú của loại gỗ này.
Sự khác biệt hương vị được tạo ra từ mỗi loại gỗ sồi
Cùng là loại gỗ sồi trắng nhưng sồi trắng trồng tại Mỹ sẽ có đặc điểm khác so với sồi trắng trồng ở các nước Châu Âu, chính điều này đã tạo nên sự đa dạng hương vị rượu vang trên thế giới.
Nếu như rượu vang được ủ trong thùng gỗ sồi Pháp (Châu Âu) sẽ cho ra những loại rượu có hương vị dịu nhẹ, mềm mại hơn, bởi vì sồi Âu có thớ gỗ dày đặc, chắc chắn hơn nên tiết ra các chất hữu cơ một cách từ từ, chậm rãi. Điều này lý tưởng cho việc tạo ra các loại rượu nhẹ hơn (như Pinot Noir hoặc Chardonnay) đòi hỏi nhiều hơn sự tinh tế.
Trong khi đó, rượu vang ủ trong thùng rượu gỗ sồi Mỹ sẽ có độ cay nồng hơn, hương vị mạnh mẽ hơn bởi gỗ sồi Mỹ chứa đựng các hợp chất hữu cơ có thể tan vào rượu (như tannin, các chất phenolics khác) nhiều hơn khoảng 40% so với gỗ sồi Pháp.
Xem thêm: Thùng rượu gỗ sồi và những huyền thoại
Sự khác biệt của gỗ sồi mới so với đã qua sử dụng và gỗ sồi già
Thùng gỗ sồi ngâm rượu cũ hay mới cũng sẽ ảnh hưởng nhiều tới hương vị rượu. Thùng càng mới thì hợp chất phenolics tiết ra càng nhiều, đậm hơn và ngược lại. Chính vì vậy, thời gian ủ rượu khác nhau tùy vào sở thích và quy trình sản xuất rượu của các nhà vang đối với từng loại rượu mà họ muốn làm.
Đây là vài ví dụ về lão hóa rượu của vài loại rượu để bạn so sánh:
- Pinot Noir 10 tháng trong thùng gỗ sồi Pháp đã qua sử dụng (Nhà máy rượu Raen)
- California Chardonnay 13 tháng trong nhà hàng bằng gỗ sồi Pháp mới ~ 50% (Lynmar)
- Bordeaux 12 tháng trong thùng gỗ Sồi Pháp mới 50% (Château Pontac-Lynch Margaux)
- Zinfandel 17 tháng trong thùng gỗ sồi mới 20% của Pháp, Mỹ và Hungary (Carol Shelton)
- Gran Reserva Rioja 24 tháng với 40% gỗ sồi Mỹ và 60% gỗ sồi Pháp (Valserrano)
Với những chia sẻ trên đây, DNTN Trống Chí Mạnh hy vọng giúp bạn hiểu hơn về tầm quan trọng của gỗ sồi trong việc tạo ra những dòng rượu vang thượng hạng. Còn rất nhiều câu chuyện xoay quanh các loại rượu và những chiếc thùng rượu gỗ sồi có thể bạn chưa biết. Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này, đừng quên truy cập thường xuyên website: https://trongcotruyen.vn để đón đọc những chia sẻ hay ho khác nhé.
>>>> Có thể bạn quan tâm: Chỉ 3k mỗi ngày mang đến sức khỏe cho gia đình bạn với bồn xông hơi bằng gỗ
